واکاوی چالش‌های ژئو پلیتیکی عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران و تأثیر آن بر منطقۀ جنوب غرب آسیا

author

  • هادی ویسی دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
Abstract:

منطقه جنوب غرب آسیا یکی از مناطق راهبردی و مهم در جهان است که در دهه های اخیر چالشهای ژئوپلیتیکی و بحرانهای سیاسی زیادی را تجربه کرده است. دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی مهمترین بازیگران سطح منطقه ای آن است. این دو کشور که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در چارچوب سیاست دوستونه نیکسون، مکمل استراتژیک یکدیگر بودند، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رقیب یکدیگر تبدیل شدند و روابط رقابتی و پرتنش بین آنها شکل گرفت. بنابراین، پرسش اصلی پژوهش این است که چالشهای ژئوپلیتیکی عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران چیست و این چالشها چه تأثیری بر منطقه جنوب غرب آسیا داشته است. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و اسنادی و با نگاه ژئوپلیتیکی و با استفاده از داده های کتابخانه ای انجام شده است و دوره زمان آن مربوط به پس از انقلاب اسلامی ایران است. به لحاظ تاریخی، روابط این دو قدرت منطقه ای به سه دوره قابل تقسیم است که پیچیده ترین آن در دوره معاصر روی داده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تضاد ایدئولوژیکی، منافع متعارض و رقابت بر سر گسترش حوزه های نفوذ دو کشور باعث چالشهای ژئوپلیتیکی و بحرانهای سیاسی فراوانی شده که دامنه آن تقریباً در سرتاسر منطقه گسترش یافته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل عوامل ژئوپلیتیکی شکل‌گیری ائتلاف نظامی عربی در منطقۀ جنوب غرب آسیا و آثار آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران

منطقۀ ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا به‌‌‌دلیل نقش‌آفرینی قدرت‌های فرامنطقه‌‌ای همواره با تحولات فراوانی مواجه بوده است. در ماه‌های اخیر نیز برخی کشورهای حاشیۀ خلیج‌فارس به اقداماتی برای شکل‌دهی به ائتلاف نظامی عربی در این منطقه پرداخته‌‌اند. با توجه به افزایش تنش‌ها میان ایران و عربستان، حمایت همه‌جانبۀ آمریکا از عربستان در تقابل با ایران و افزایش تلاش‌ها برای شکل‌گیری ائتلاف نظامی عربی علیه ایران، ...

full text

مؤلفه هویت و تأثیر آن بر سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال جمهوری اسلامی ایران

عربستان سعودی یکی از کشورهای مهم و تأثیرگذار در منطقه خاورمیانه است که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، سیاست خارجی خصمانه و تقابل‌گرایانه‌ای در قبال جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفته است. سؤال مقاله حاضر این است که محرک اصلی رفتار عربستان در قبال جمهوری اسلامی ایران به چه عاملی بر‌می‌گردد؟ فرضیه نویسنده این است که ادراکات و برداشت‌های هویت‌بنیان عربستان سبب شده تا این کشور سیاستی خصمانه و تقابل‌...

full text

بررسی تأثیر توسعۀ پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقۀ غرب آسیا بر امنیت نظامی جمهوری اسلامی ایران

امروزه آمریکا به بهانۀ مبارزه با تروریسم تلاش می‌نماید تا امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا را بی‌ثبات و ناامن نشان دهد و حضور خود را در کشورهای منطقۀ غرب آسیا توجیه نماید. در این راستا سعی نموده بخش عمدۀ بودجۀ نظامی خود را صرف ایجاد و توسعۀ پایگاه‌های نظامی نماید. مقاله حاضر با هدف بررسی تأثیر توسعۀ پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقۀ غرب آسیا در زمینه توسعۀ پایگاه‌های زمینی، هوایی و دریایی به منظور تأث...

full text

تأثیر تحولات بیداری اسلامی بر روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی

Islamic Awakening and then the change of the political systems and crises in some countries has had enormous impacts on the political and security cooperation in the Persian Gulf region. On the one hand, Iran, following to enhance relations with new governments, is seeking to strengthen regional cooperations to solve regional issues including the Syria’s crisis. On the other hand, new competiti...

full text

الگوی رفتاری عربستان سعودی در منطقه غرب آسیا و تاثیر آن بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: بحران یمن)

هدف: جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی از قدرت‌های بزرگ منطقه خلیج‌فارس می‌باشند که هرکدام از آن‌ها  به دنبال پیگیری منافع خود در این منطقه هستند. هر اقدامی که توسط عربستان سعودی در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از خیزش‌ها و اعتراضات کشورهای عربی پس از 2010 در خصوص بحران سوریه، بحران یمن و بحرین صورت گرفته است واکنش جمهوری اسلامی ایران را به همراه داشته است.روش: </str...

full text

سازه‌انگاری و منطق تعارض جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی

جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی دو قدرت مهم و تاثیرگذار در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس محسوب می‌شوند. این دو کشور همواره رقابتی تنش‌آمیز و همراه با خصومت و تعارض را با یکدیگر داشته‌اند تا جایی که می‌توان گفت رقابت و تعارض بخش جدانشدنی از مناسبات این دو کشور بوده است. داعیه رهبری مذهبی جهان تشیع و جهان تسنن، ذخایر عظیم نفتی و توان و نیروی انسانی بالا از جمله امتیازات این دو کشور است که به آن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 55

pages  175- 192

publication date 2019-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023